‘Waarom’ is de beste vraag die je jezelf kunt stellen. Waarom voel je je niet oké bij je partner? Waarom voel je je niet oké bij verschillende omstandigheden in je leven? Jij hebt zelf besloten dat je je niet oké voelt hierbij. Je brein heeft een verhaal gemaakt dat dingen op een bepaalde manier moeten zijn. En wat is je brein? Niks meer dan een computer waar je leven lang input is ingegaan op basis van je ervaringen. Het geeft informatie op basis van wat je ooit hebt gevoeld, wat je is verteld, wat je hebt gezien.

De fout die bijna iedereen maakt is niet de ‘waarom’ vraag te stellen, maar de ‘wat’ en ‘hoe’ vraag: Wat moet ik doen om het te fixen zodat ik me wel oké voel? Hoe kan ik het veranderen zodat ik me wel oké voel? Je brein zorgt steeds opnieuw voor verhalen, het blijft ervoor zorgen dat je weer iets anders nodig hebt om je goed te voelen. Let maar op, wat er ook in je hoofd zit, die gedachten, dat stemmetje houdt nooit zijn kop. Het blijft maar doorgaan. En hoeveel last je er ook van hebt, realiseer je dat jij degene bent die dit stemmetje in stand houdt. Als je weet dat het stemmetje nooit zijn kop houdt en dat het een grote leugen is dat het ooit goed genoeg zal zijn, kun je stoppen ernaar te luisteren.

Je bent al oké.

Hoe fijn zou het zijn als je helemaal klaar bent en niets meer hoeft te doen om een goed gevoel over jezelf te hebben? Want dat is waar we mee bezig zijn, ons hele leven. We zijn maar aan het jagen om al die dingen te krijgen die ons een goed gevoel geven, uiteindelijk over onszelf. Dit is ons hele doel in het leven, krijgen wat we willen. Of juist het tegenovergestelde: vermijden wat we niet willen. Sommige mensen zijn gericht op het eerste, krijgen wat ze willen en sommige mensen zijn gericht op het tweede, vermijden wat ze niet willen.

Meer smaken zijn er niet, het is super simpel.

Ook verandert het in ons leven van tijd tot tijd. Soms zijn we meer bezig met vermijden wat ons geen goed gevoel geeft en soms zijn we druk met krijgen wat we willen. Dit doen we in onze relaties ook. We vermijden de moeizame gesprekken, de oncomfortabele emoties en we willen niet dat onze partner vervelende eigenschappen heeft. Waarom? Omdat we er een oordeel op hebben en we hierdoor zelf geen goed gevoel hebben. Het verandert hoe we ons over onszelf voelen. Maar eigenlijk is dit raar. Als iets van buitenaf zo veel invloed op ons heeft, zijn we dus niet zelfbewust.

Wanneer ben je echt zelfbewust?

Iemand die echt zelfbewust is kan observeren: hé, ik voel me hier niet oké bij. Wat zou er aan de hand zijn? En in plaats van rond te gaan rennen als een kip zonder kop om het te fixen: wat moet ik doen? Hoe moet ik het fixen? zou deze persoon erbij stilstaan en bedenken: Waarom voelt het niet oké? Waarom heb ik hier een oordeel op? Waarom moet dit anders zijn dan dat het is? Welk deel in mij vindt dit niet oké? Iemand die zelfbewust is kan bij dit deel zijn en vragen: Wat is er aan de hand?

Dat doe je bij een klein kind dat huilt ook, toch? Je gaat niet als een gek rond lopen zoeken naar wie het kind aan het huilen heeft gemaakt, want je hebt geen idee wat er aan de hand is. De eerste vraag die je stelt is: Waarom huil je? Want pas dan weet je wat er nodig is. Dit is bij onszelf niet anders. Pas als we weten waarom we ons niet goed voelen, kunnen we er iets mee. En de reden is niet: omdat mijn partner me niet laat weten dat hij later thuis komt. Omdat mijn partner me het gevoel geeft dat ik niet goed genoeg ben. Omdat mijn partner niet met geld om kan gaan. Omdat mijn partner vreemd gaat. Omdat mijn partner geen initiatief toont. Omdat mijn partner me verwaarloost.

De ander kan mij maken en breken?

We zeggen hiermee dus eigenlijk: mijn partner doet iets en heeft hiermee de macht over mijn innerlijke welzijn. Hij of zij bepaalt hoe ik me voel. Als iets dom is dan is het wel dat we anderen laten bepalen hoe we ons voelen, of niet? Het zou toch wat zijn, dat ik ‘s ochtends helemaal oké opsta en me lekker voel en dat door 1 actie of opmerking van mijn partner mijn hele dag verpest is? Maar dat is vaak wel wat er gebeurt. We vertellen onszelf het verhaal dat onze bui verpest wordt door iets wat de ander doet. Maar waar komt dat verhaal dan vandaan? Wanneer en hoe hebben we bepaald dat iets op een bepaalde manier moet? Dat iemand op een bepaalde manier moet zijn, want dat we ons anders niet fijn voelen?

Dat dit subjectief is, is heel duidelijk. Want ik wil een partner die elke dag bij me is en me veel knuffelt en jij wilt juist een partner die een paar dagen in de week buitenshuis werkt, omdat jij ook ruimte nodig hebt. Ik word vreselijk getriggerd door mijn partner als hij zegt: had je het niet beter zo en zo kunnen doen, omdat ik mezelf het verhaal vertel dat hij mij het gevoel geeft dat ik het weer niet goed gedaan heb en dus niet goed genoeg ben.

Mijn brein heeft namelijk een verhaal: Die kinderen die mij vroeger op school pestten vonden mij niet goed genoeg en dat is dan blijkbaar de waarheid. Ik ga de rest van mijn leven op zoek naar bewijs dat ik niet goed genoeg ben en dat vind ik bij mijn partner. Ik moet mezelf vervolgens in allerlei bochten wringen om dit gevoel bij mezelf weg te nemen. Dat kan ik doen door te gaan pleasen en te doen wat mijn partner wil of ik kan heel boos worden uit protest, omdat ik dit gevoel niet wil hebben. Jij denkt in zo’n geval, als je partner je advies geeft, misschien bij jezelf: o, dank je, daar had ik nog niet aan gedacht. Goede tip. Heel ander verhaal, hele andere reactie.

Wat leren je irritaties je over jezelf?

Jij vindt misschien dat je partner meer initiatief moet tonen in huis omdat jij jezelf het verhaal hebt verteld dat je partner net zo verantwoordelijk moet zijn als jij. Je vergeet dat jouw brein een verhaal heeft: Op je twaalfde moest jij namelijk al een heel huishouden runnen, inclusief de zorg voor je zusjes omdat je vader overleed en je moeder moest werken. Je partner heeft een hele andere jeugd gehad, die mocht juist lekker lang onbezorgd kind zijn.

Dat irriteert je mateloos, want diep van binnen had jij dat ook wel gewild. Nu vertel je je partner dit verhaal ook: jij moet hetzelfde doen als ik, want zo hoort het. De hele dag door vertelt dat brein ons verhalen over hoe het hoort, hoe het moet, wat we moeten vermijden en wat we moeten hebben om gelukkig te zijn. En we blijven er maar in mee gaan, in de hoop dat het op een dag een keer tevreden is en dat die stem in ons hoofd een keer stil is. Afhankelijk van hoe oud je bent, ik ben 50, zo lang is die stem er al.

Monkey see, monkey do

Nou ja, niet vanaf je geboorte natuurlijk, want als je geboren bent is het nog heerlijk rustig in je hoofd. Geen stem die zegt hoe je moet zijn om liefde te verdienen, geen stem die je vertelt wat je moet verwachten van mensen, geen stem die zegt wat je nu weer voor stomme dingen hebt gedaan, geen stem die zegt dat die andere mensen je vast niet leuk of aardig vinden. Niets. Je bent gewoon. Vrij van oordelen, verwachtingen en kritiek. In de jaren daarna, daar, begint het gedonder. Daar komen de eerste downloads in je brein: zo doen wij het in deze familie… dit is hoe het leven werkt… denk erom: je moet nooit… pas op dat je altijd…

En ook al worden deze goedbedoelde levenslessen niet letterlijk uitgesproken, monkey see, monkey do. Als kind ga je doen wat je ouders doen. Logisch, want zij zijn je voorbeeld en je bent ook nog eens afhankelijk van hen voor je overleving. Maar dan… ben je ineens volwassen. 30 jaar. 40 jaar. 50 jaar. En daar zit je dan, met een brein dat volgestopt zit met oude software in een relatie met iemand die andere software heeft gedownload. Ga je dan nu proberen te draaien op de oude software of ga eens lekker opschonen, even een goede update doen?

Updaten van je brein

Lijkt me een goed idee. Hoe doe je dat? Door weer even terug te gaan naar de basisinstellingen: Hoe voel ik me en waarom voel ik dit? Wat is er echt aan de hand? En welk verhaal vertel ik mezelf hierover? Je brein, of ook wel het ego genoemd, zal je verhalen blijven voeren als je hier voor open staat. Het is jouw taak, als zelfbewust persoon, om te kijken naar het deel in jou dat zich niet goed voelt en hier bij te kunnen zijn. Zie dat deel maar als dat kleine kind waar je aan vraagt: Wat is er? Waarom huil je? Wat wil je graag hebben of wat is het waar je van weg wilt?

Elk antwoord dat hier uitkomt, is iets dat je kunt geven aan jezelf en het is dus niet nodig dit van anderen te eisen. Zelfbewustzijn is een proces, dus verwacht niet van jezelf dat je dit van de ene op de andere dag meteen kunt, maar je kunt wel elke dag besluiten om weer wat meer bewuster van jezelf te zijn. Voel je dat je hier echt nog grote stappen in te maken hebt? Dan is het traject ‘ De relatie met jezelf, de basis’ vast iets voor jou. Je kunt een vrijblijvende inspiratiesessie hiervoor met mij inplannen. Of meld je aan voor het online LiefdesLab!