In deze blog ga ik in op welke combinaties van hechtingsstijlen voorkomen in relaties. Wat maakt nou dat partners met bepaalde hechtingsstijlen elkaar aantrekken? Waarom trekt iemand met een angstige hechtingsstijl iemand met een vermijdende hechtingsstijl aan? Dat lijkt helemaal niet logisch!
Laten we kijken naar de patronen binnen de hechtingsstijlen
Relaties kunnen ingewikkeld zijn, vooral als je merkt dat je steeds in dezelfde patronen terechtkomt. Dit kan vaak worden teruggeleid naar de hechtingsstijl die je in je jeugd hebt ontwikkeld. Hechtingsstijlen zijn manieren waarop we ons emotioneel verbinden met anderen en zijn meestal gevormd in onze vroege kindertijd. Deze stijlen beïnvloeden hoe we functioneren in volwassen relaties. Ja, het verklaren van relaties op basis van hechtingsstijlen is rationeel te benaderen. Hier is hoe dat werkt:
- Basisprincipes van de hechtingstheorie: Hechtingstheorie stelt dat de emotionele banden die we vormen met onze primaire verzorgers tijdens de vroege kindertijd invloed hebben op onze volwassen relaties. Deze banden bepalen onze verwachtingen en gedragingen in relaties.
- Voorspelbaarheid van gedrag: Hechtingsstijlen bieden een voorspelbaar kader voor gedrag in relaties. Bijvoorbeeld, iemand met een angstige hechtingsstijl zal eerder behoefte hebben aan constante bevestiging, terwijl iemand met een vermijdende hechtingsstijl de neiging heeft om emotionele afstand te houden.
- Patronen en dynamieken: Door hechtingsstijlen te begrijpen, kunnen we patronen en dynamieken in relaties verklaren. Bijvoorbeeld, een angstige persoon kan zich aangetrokken voelen tot een vermijdende persoon omdat de dynamiek van aantrekken en afstoten hen bekend voorkomt uit hun jeugd.
- Onbewuste keuzes: Mensen kiezen vaak onbewust partners die hun hechtingsstijl aanvullen. Dit gebeurt omdat deze patronen diep geworteld zijn in hun onderbewustzijn en gebaseerd zijn op hun vroege ervaringen met hun verzorgers.
- Praktijkvoorbeelden: Een angstige hechtingsstijl kan leiden tot gedrag zoals constant zoeken naar bevestiging, wat rationeel verklaarbaar is door hun behoefte aan veiligheid. Een vermijdende hechtingsstijl kan resulteren in gedrag zoals emotioneel terugtrekken, wat logisch is gezien hun behoefte aan onafhankelijkheid.
- Verandering en groei: Begrijpen van hechtingsstijlen kan helpen bij het doorbreken van negatieve patronen en bevorderen van gezondere relaties. Dit is een rationele benadering omdat het inzicht biedt in de oorzaken van bepaald gedrag en strategieën om deze aan te passen.
Door de hechtingstheorie toe te passen, kunnen we op een logische manier verklaren waarom mensen zich op bepaalde manieren gedragen in relaties en waarom bepaalde partners elkaar aantrekken. Dit helpt bij het identificeren en veranderen van ongezonde patronen.
Wat zijn hechtingsstijlen?
Er zijn vier hoofdtypen hechtingsstijlen:
- Veilige hechtingsstijl
- Angstige hechtingsstijl
- Vermijdende hechtingsstijl
- Gedesorganiseerde hechtingsstijl
Laten we eens kijken hoe deze stijlen zich uiten in relaties en waarom bepaalde mensen elkaar aantrekken.
De veilige hechtingsstijl
Mensen met een veilige hechtingsstijl hebben meestal een stabiele en liefdevolle opvoeding gehad. Ze voelen zich comfortabel met intimiteit en onafhankelijkheid.
Deze mensen zijn vaak goede partners die vertrouwen hebben in hun relatie en hun partner. Ze zijn in staat om hun emoties openlijk te delen en hebben gezonde grenzen.
Bijvoorbeeld: Anna heeft een veilige hechtingsstijl. Ze voelt zich op haar gemak om haar gevoelens te uiten en geeft haar partner de ruimte die hij nodig heeft zonder angst om verlaten te worden.
De angstige hechtingsstijl
Mensen met een angstige hechtingsstijl hebben vaak inconsistente zorg ervaren in hun jeugd. Ze zijn bang voor afwijzing en verlangen naar constante bevestiging.
Deze mensen kunnen vaak overkomen als behoeftig of clingy. Ze hebben de neiging om zich zorgen te maken over de toewijding van hun partner.
Bijvoorbeeld: Tom heeft een angstige hechtingsstijl. Hij vraagt vaak aan zijn partner of ze hem nog steeds leuk vindt en raakt in paniek als hij niet meteen een bericht terugkrijgt.
De vermijdende hechtingsstijl
Mensen met een vermijdende hechtingsstijl zijn meestal opgevoed door ouders die emotioneel afstandelijk waren. Ze waarderen hun onafhankelijkheid en vermijden emotionele intimiteit.
Deze mensen kunnen afstandelijk en ongeïnteresseerd lijken. Ze houden hun emoties vaak voor zichzelf en kunnen moeite hebben met het aangaan van diepgaande relaties.
Bijvoorbeeld: Lisa heeft een vermijdende hechtingsstijl. Ze voelt zich ongemakkelijk bij het bespreken van gevoelens en houdt liever afstand om zichzelf te beschermen.
De gedesorganiseerde hechtingsstijl
Mensen met een gedesorganiseerde hechtingsstijl hebben vaak traumatische ervaringen gehad in hun jeugd. Ze hebben tegenstrijdige behoeften aan nabijheid en afstand.
Deze mensen kunnen verwarrend en onvoorspelbaar zijn. Ze kunnen wisselen tussen het verlangen naar intimiteit en het afstoten van hun partner.
Bijvoorbeeld: Mark heeft een gedesorganiseerde hechtingsstijl. Soms zoekt hij intense nabijheid met zijn partner, om vervolgens weer afstand te nemen en zich terug te trekken.
Waarom trekken bepaalde hechtingsstijlen elkaar aan?
Angstige en vermijdende partners
Een veelvoorkomende dynamiek is die tussen angstige en vermijdende partners. De angstige partner zoekt constante bevestiging en nabijheid, terwijl de vermijdende partner juist afstand zoekt. Dit kan leiden tot een cyclus van aantrekken en afstoten, die voor beide partijen bekend kan aanvoelen op basis van hun jeugdervaringen.
Bijvoorbeeld: Maria, met een angstige hechtingsstijl, heeft constant behoefte aan bevestiging van haar partner, Johan, die een vermijdende hechtingsstijl heeft. Johan voelt zich overweldigd door Maria’s behoeften en trekt zich terug, wat Maria nog onzekerder maakt en haar behoefte aan bevestiging vergroot.
Pleasers en narcisten
Een andere dynamiek is die tussen pleasers (meestal mensen met een angstige hechtingsstijl) en narcisten (vaak mensen met een vermijdende of gedesorganiseerde hechtingsstijl). De pleaser zoekt goedkeuring en waardering, terwijl de narcist deze behoeften manipuleert om controle en macht te verkrijgen.
Bijvoorbeeld: Lisa, die een pleaser is met een angstige hechtingsstijl, doet alles om haar partner, Tom, een narcist met een vermijdende hechtingsstijl, tevreden te stellen. Tom waardeert Lisa’s toewijding niet echt, maar gebruikt haar behoefte aan goedkeuring om zijn eigen ego te voeden.
Narcisten en hun zoektocht naar waardering
Narcistische persoonlijkheden worden vaak geassocieerd met een vermijdende of gedesorganiseerde hechtingsstijl. Hoewel ze naar buiten toe zelfverzekerd en onafhankelijk lijken, is hun behoefte aan waardering en bevestiging enorm. Onder de oppervlakte lijden narcisten vaak aan onzekerheid en een laag zelfbeeld, wat voortkomt uit inconsistentie of verwaarlozing in hun vroege kindertijd.
Kenmerken van narcistische persoonlijkheden:
- Zoektocht naar validatie: Narcisten hebben een diepe behoefte aan bewondering en erkenning. Dit komt voort uit een innerlijke onzekerheid en een kwetsbaar zelfbeeld.
- Macht en controle: Ze proberen vaak de controle te behouden over hun omgeving en relaties om hun eigenwaarde te beschermen.
- Gebrek aan empathie: Narcisten hebben vaak moeite om zich in te leven in de gevoelens van anderen, wat kan leiden tot emotionele uitputting bij hun partners.
Bijvoorbeeld: Tom is een narcist met een vermijdende hechtingsstijl. Hij lijkt zelfverzekerd en onafhankelijk, maar heeft constant behoefte aan bewondering en validatie van anderen. Hij trekt zich terug wanneer hij emotioneel te dicht bij iemand komt, uit angst voor afwijzing of controleverlies.
Pleasers en hun behoefte aan bevestiging
Pleasers hebben meestal een angstige hechtingsstijl. Ze verlangen naar constante bevestiging en waardering, vaak als gevolg van een inconsistente of onvoorspelbare opvoeding. Hun zelfbeeld is vaak afhankelijk van hoe anderen hen behandelen.
Kenmerken van pleasers:
- Behagen en aanpassen: Pleasers doen er alles aan om anderen tevreden te stellen, soms ten koste van hun eigen behoeften.
- Angst voor afwijzing: Ze zijn vaak bang voor afwijzing en verlatenheid, wat hen aanzet tot overmatig pleasen.
- Hoge mate van empathie: Pleasers zijn meestal zeer empathisch en afgestemd op de behoeften van anderen, soms ten koste van hun eigen emotionele gezondheid. Het geeft wel stof tot nadenken dat deze empathie als positief gezien wordt. De angstige hechtingsstijl heeft er echter voor gezorgd dat deze mensen als kind heel alert waren op de stemming van hun verzorgers. Het is dus heel waarschijnlijk dat de empathie geen empathie is, maar dat ze continue hun omgeving scannen op signalen van onvoorspelbaarheid en gevaar.
Bijvoorbeeld: Lisa heeft een angstige hechtingsstijl. Ze doet er alles aan om haar partner tevreden te stellen en is bang voor afwijzing. Haar zelfbeeld hangt sterk af van de bevestiging die ze van haar partner ontvangt.
Het onbewuste keuzeproces
Veel mensen kiezen hun partners op een manier die hun hechtingsstijl bevestigt, vaak onbewust. Dit komt omdat deze patronen diep geworteld zijn in hun onderbewustzijn en voortkomen uit hun vroege ervaringen met hun verzorgers.
Waarom gebeurt dit?
- Bekendheid: Mensen voelen zich vaak aangetrokken tot wat bekend aanvoelt, zelfs als dat betekent dat ze in een ongezonde dynamiek terechtkomen. Een angstige persoon kan zich aangetrokken voelen tot een vermijdende partner omdat het patroon van aantrekken en afstoten vertrouwd aanvoelt.
- Onvervulde behoeften: Mensen proberen vaak onbewust hun onvervulde behoeften uit hun jeugd te vervullen in hun volwassen relaties. Een persoon met een angstige hechtingsstijl kan proberen de liefde en aandacht te krijgen van een vermijdende partner die hen doet denken aan een emotioneel afstandelijke ouder.
- Zelfbeeld en waardering: Mensen kiezen vaak partners die hun eigen zelfbeeld bevestigen. Iemand met een laag zelfbeeld kan bijvoorbeeld een partner kiezen die hen niet volledig waardeert, omdat dit hun eigen negatieve zelfbeeld bevestigt.
Veelvoorkomende combinaties van hechtingsstijlen in relaties
1. De angstige hechtingsstijl en vermijdende hechtingsstijl
Dit is een van de meest voorkomende en vaak problematische combinaties. De angstige partner zoekt constante bevestiging en nabijheid, terwijl de vermijdende partner emotionele afstand zoekt.
Waarom dit gebeurt:
- Bekendheid: Beide partners herhalen onbewust dynamieken uit hun jeugd. De angstige partner kan gewend zijn aan inconsistente zorg en blijft zoeken naar bevestiging. De vermijdende partner is gewend om zich emotioneel terug te trekken.
- Complementaire behoeften: De angstige partner wil geruststelling en nabijheid, terwijl de vermijdende partner ruimte en afstand wil. Deze tegenstrijdige behoeften creëren een dynamiek van aantrekken en afstoten.
Bijvoorbeeld: Maria, met een angstige hechtingsstijl, zoekt constant bevestiging van Johan, die een vermijdende hechtingsstijl heeft. Johan voelt zich overweldigd en trekt zich terug, wat Maria nog meer bevestiging laat zoeken.
2. De veilige hechtingsstijl en de onveilige hechtingsstijl (angstig of vermijdend)
Mensen met een veilige hechtingsstijl kunnen relaties aangaan met partners die een angstige of vermijdende hechtingsstijl hebben. De stabiliteit en emotionele beschikbaarheid van de veilige partner kunnen helpen de onzekerheden van de onveilige partner te verminderen.
Waarom dit gebeurt:
- Balans: De veilige partner kan een stabiliserende kracht zijn, waardoor de onveilige partner zich meer op zijn gemak en ondersteund voelt.
- Gezonde grenzen: De veilige partner heeft gezonde grenzen en communicatievaardigheden, wat de onveilige partner kan helpen om meer vertrouwen te krijgen in de relatie.
Bijvoorbeeld: Anna, met een veilige hechtingsstijl, is in een relatie met Mark, die een vermijdende hechtingsstijl heeft. Anna’s geduld en consistentie helpen Mark om zich geleidelijk meer open te stellen.
3. Twee veilige hechtingsstijlen
Dit is de meest ideale combinatie. Beide partners hebben een gezonde hechtingsstijl en zijn comfortabel met zowel intimiteit als onafhankelijkheid.
Waarom dit gebeurt:
- Gezonde dynamiek: Beide partners communiceren openlijk, vertrouwen elkaar, en zijn emotioneel beschikbaar. Dit zorgt voor een stabiele en vervullende relatie.
- Ondersteunende omgeving: Deze partners ondersteunen elkaar en respecteren elkaars grenzen, wat leidt tot een evenwichtige en wederzijds bevredigende relatie.
Bijvoorbeeld: Emma en Lucas, beiden met een veilige hechtingsstijl, hebben een stabiele relatie waarin ze openlijk communiceren en elkaar steunen.
4. De angstige hechtingsstijl en de gedesorganiseerde hechtingsstijl
Deze combinatie kan zeer intens en chaotisch zijn. De angstige partner zoekt nabijheid en bevestiging, terwijl de gedesorganiseerde partner zowel nabijheid als afstand verlangt, vaak als gevolg van traumatische ervaringen in de jeugd.
Waarom dit gebeurt:
- Onvoorspelbaarheid: De gedesorganiseerde partner kan verwarrend gedrag vertonen, wat de angstige partner nog meer onzeker maakt en zijn/haar behoefte aan bevestiging vergroot.
- Emotionele intensiteit: Beide partners kunnen sterke emotionele reacties vertonen, wat kan leiden tot een tumultueuze relatie.
Bijvoorbeeld: Lisa, met een angstige hechtingsstijl, is in een relatie met Tom, die een gedesorganiseerde hechtingsstijl heeft. Tom’s wisselende behoeften aan nabijheid en afstand maken Lisa onzeker en angstig.
Wat is jouw hechtingsstijl?
Het begrijpen van je hechtingsstijl en die van je partner kan je helpen om inzicht te krijgen in je relatiepatronen en de dynamieken die spelen tussen jou en je partner. Deze kennis kun je gebruiken om te werken aan gezondere en meer vervullende relaties. Het kan ook verklaren waarom jij en je partner elkaar aantrekken en elkaar vaak uitdagen. Herkenning van deze patronen is de eerste stap naar verandering en groei in je relaties.
Nog meer over de hechtingstheorie en hechtingsstijlen:
Hoe ziet hechtingsproblematiek er uit in relaties?
Codependency en de aantrekkingskracht tot narcistische partners
Hechtingsproblematiek. Hoe ziet dat er uit in relaties?
#hechting #hechtingsproblematiek #hechtingstheorie #johnbowlby #onveilig